شاید این مطالب برایتان مفید باشد
چگونه دانش آموزان خود را برای آزمون و امتحان آماده سازيم؟
هر چه در محیط خانواده آرامش بیشتری وجود داشته باشد و رفتار والدین با دانش آموز آرام تر باشد میزان تمرکز و در نتیجه یادگیری او افزایش می یابد لذا حتی اگر وی مدت کوتاهی به مطالعه بپردازد به علت همین فراگیری بهتر راندمان بیشتری داشته و مطالب بصورت پایدارتری در ذهن او نقش می بندد.
دکتر سیروس عالی پور ودکتر لاله ظاهری
بر این اساس افراد ذیل نباید به فرزندان خود درس بدهند:
1-پدر و مادرهای مضطرب و وسواسی، اضطراب خود را به دانش آموز منتقل کرده و همین اضطراب سبب وسواس فکری و کاهش تمرکز وی می شود.
2-والدین افسرده، انگیزه مطالعه و اعتماد به نفس دانش آموز را کاهش می دهند.
از طرفی باعث کاهش سطح توقع دانش آموز شده و بجای افزایش راندمان درسی سبب درجا زدن وی می شوند.
3-پدر و مادرهایی که از روش کنترل کردن دانش آموز استفاده می کنند. با این کار در وی ایجاد نگرانی کرده و همین نگرانی میزان تمرکز وی را کاهش می دهد.
تأثیر محل سکونت بر یادگیری دانش آموز
برای افزایش تمرکز و یادگیری دانش آموز بویژه در زمان امتحان باید در محیط منزل حداکثر آرامش را برقرار کرد، برای این منظور:
1.باید کلیه رفت و آمدها از مدتی قبل از شروع امتحانات کنترل شود تا از پراکندگی ذهن دانش آموز جلوگیری شود.
2.باید از هر گونه تغییر عمده مانند جابجایی منزل یاشهرستان محل سکونت حتی الامکان خودداری شود.
3.تغییرات دکوراسیون و رنگ آمیزی منزل به زمانی پس از امتحانات موکول شود.
4.نور اطاق مطالعه باید کافی باشد و ترجیحاً از بالای سر و سمت چپ دانش آموز تابیده شود.بهتر است ترکیبی از نور سفید و زرد استفاده شود.
تأ ثیر موسیقی بر تمرکز دانش آموز
گوش فرا دادن به آن دسته از آهنگ های کلاسیک که با گام، ریتم و سبک خاصی نوشته شده اند، تأثیر ظریف و مثبتی روی دستگاهها و اندام های بدن می گذارد.
برای اثر بخشی بهتر، موسیقی باید هم در حین مطالعه و هم در زمان فعالیت های روزانه دانش آموز پخش شود تا به از بین بردن اختلالات دستگاههای مختلف بدن او کمک نماید و او را برای تمرکز بهتر روی درس آماده نماید.
برای مثال، نی و سازهای بادی چوبی، فعالیت نیمکره چپ مغز و دستگاه گوارش را تنظیم می کند.چنگ به دستگاه گردش خون آرامش می دهد. در حالی که سه تار و ویولون باعث آرامش سیستم عصبی می شود.
جهت افزایش اثر بخشی موسیقی می توان از رنگ ها و بوهای خوش نیز استفاده کرد بعنوان مثال یک موسیقی که با نی یا فلوت نواخته می شود اگر با رنگ زرد و عطر نعناع همراه شود بهتر می تواند بر هضم غذا اثر کند. در حین مطالعه نباید موسیقی های تند مانند Rock Music گوش داد زیرا باعث تشدید امواج مغزی، افزایش ضربان قلب، تند شدن تنفس و سطحی شدن آن می گردد، در نتیجه اکسیژن کافی به مغز نمی رسد و یادگیری دانش آموز را تحت الشعاع خود قرار می دهد.
اثر دستگاههای سمعی بصری مانند تلویزیون و کامپیوتر بر تمرکز دانش آموزان
A)در حین مطالعه دانش آموز حتی الامکان نباید به تماشای تلویزیون یا کار کردن با دستگاههای کامپیوتری بپردازد زیرا ایندو سبب کاهش توجه وی به مطالب درسی می شود نهایتاً با صرف انرژی زیاد وی را خسته کرده و بازده او را کاهش می دهند.
B)شبها قبل از خواب بویژه شب امتحان، دانش آموز نباید به تماشای تلویزیون بپردازد زیرا در این حالت در ضمن خواب، مغز او روی مضمون فیلم یا برنامه تلویزیونی متمرکز می شود.بجای اینکار می توان مطلبی را قبل از خواب مرور کرد که تا حدودی یادگیری آن برای دانش آموز مشکل است تا در حین خواب که بارها در ذهن او مرور می شود آموختن آن راحت تر شود.
C)دانش آموز نباید در زمان استراحت بین ساعات مطالعه و هنگام شب فیلم های ترسناک، غم انگیز و اضطراب آور تماشا کند برعکس می تواند در زمان استراحت از فیلم های کمدی خنده آور و آرام بخش استفاده نماید.
خواب و استراحت دانش آموز
1-حداقل 8 ساعت خواب کامل در شبانه روز لازم است که یکساعت از آن را می توان به خواب بعدازظهر اختصاص داد و مابقی را به خواب شب.
2-خواب بعدازظهر نباید بیش از یکساعت باشد همچنین نباید به عصر یا دم غروب موکول شود چون در این حالت با خواب شب تداخل پیدا میکند.
3-زمان شروع خواب شب بسیار مهم است. دانش آموز نباید تا دیروقت بیدار بماند حتی اگر ساعات آخر شب را صرف مطالعه نماید.
بهترین زمان را برای خواب شب ساعت 10-9 شب است، بعد از آن مغز را خسته کرده و از انرژی آن که باید در روز بعد صرف شود کاسته می شود.
4-قبل از خواب شب نباید دانش آموز را تنبیه یا نصیحت کرد، نباید مسئله ای باعث ناراحتی و گریه او شود. نباید بازی رقابتی انجام دهد چون همه اینها برخواب او اثر می گذارد.
5-قبل از خواب شب بهتر است از گفتن داستانهای غم انگیز،انتقامی،وحشت انگیز و اضطرابی برای دانش آموز خودداری کرده و ترجیحاً از داستانهایی با نتیجه مثبت استفاده شود.
6-قبل از خواب می توان از روشهایی برای آرام کردن دانش آموز استفاده شود از جمله موسیقی ملایم و تنفس عمیق
7-برای افزایش کارایی دانش آموز در صبح زود که از خواب بیدار می شود می توان از روشهایی ذیل استفاده کرد.
1-خوردن صبحانه
2-دوش گرفتن
3-ورزش حتی اگر کوتاه مدت باشد.
8-نباید دانش آموز صبح ها تا دیروقت بخوابد در این صورت قسمتی از ساعات مفید روز را که سرشار از اکسیژن و تمیزتر از باقی روز است و فرد کمتر به علت آلودگی هوا دچار کسالت می شود را از دست خواهد داد.
مدت و زمان مطالعه
بهترین زمان یادگیری، صبحها پس از خواب کامل شبانه است که مغز استراحت کاملی داشته و آماده دریافت اطلاعات است.
خواب کامل شبانه و یا خواب کوتاه بعد از ظهر می تواند باعث تمدد اعصاب و تجدید قوای مغز و تقویت حافظه شود.
در پایان شب که مغز خسته است نباید مطالب جدید مطالعه کرد زیرا علاوه بر اینکه یادگیری به تاخیر افتاده و اعتماد به نفس دانش آموز کاهش می یابد قوای او را تحلیل داده و بازده کاری او را در روز بعد کاهش می دهد.
برعکس در آخر شب می توان به مرور فرمولها، لغات سخت و مطالبی که قبلاً مطالعه شده ولی کاملاً یاد نگرفته یا به حافظه سپرده نشده پرداخت تا در ضمن خواب مرور شده و به خاطر سپردن آن آسانتر گردد.
دانش آموز پس از فعالیت سنگین ورزشی، بعد از غذا خوردن و بعد از کلاس درس باید استراحت کند و نباید بلافاصله به مطالعه بپردازد. چون تمام این فعالیت ها انرژی صرف کرده و از تمرکز دانش آموز می کاهند.
اثر تغذیه بر میزان تمرکز و حافظه دانش آموز
مرکز حافظه مثل سایر اعضاء بدن از سلولهای بسیار زیاد عصبی ساخته شده است که نیاز به اکسیژن، غذا،املاح، ویتامین ها و فلزات مختلف دارد. برای آنکه این سلولها بتوانند کارشان را به نحو احسن انجام دهند، لازم است تمام مواد مورد نیاز به مقدار کافی در دسترس آنها قرار گیرند.
بعنوان مثال مهمترین غذای مرکز حافظه قند(گلوکز) است. برخی افراد در بعضی ساعات روز به دلایلی دچار خستگی و بی قراری شده و نمی توانند خوب تمرکز پیدا کنند. در چنین مواقعی خوردن یک میوه شیرین یا یک غذای مختصر که دارای کمی قند باشد این مشکل را حل می کند.
سلولهای مغز به چربی نیز نیاز دارند.بهترین چربی ها برای بدن چربی ماهی است که از خود ماهی بنام Fish Oil یا از کبد آن Code Liver Oil گرفته می شود و مقادیر زیادی امگا 3 دارد که برای مغز بسیار مفید است، این نوع چربی در بدن ماهی های چرب مثل ازون برون، آزاد،تون،ماکارل وجود دارد.مغز همچنین به پروتئین، ویتامین ها و املاح نیازمند است. حمید رضا ترکمندی ، زیباوب
از عناصر فلزی مفید برای تقویت حافظه می توان به برم و روی اشاره کرد.
((برم)) در انواع آجیل، حبوبات، اسفناج،کلم بروکلی، بادام شیرین، بادام زمینی، انگور، هلو، گلابی و سیب به مقدار قابل ملاحظه ای وجود دارد.
خوردن یکی دو سیب در هر روز تقریباً این نیاز را برطرف می کند.
غذاهایی که حاوی((روی)) زیاد هستند عبارتند از: ماهی، میگو، حبوبات، غلات، نان سبوس دار
برای حفظ سلامتی و تقویت حافظه توصیه می شود که حداقل سه بار در هفته ماهی بخورید.
شیر مادر نیز باعث تقویت حافظه کودکان می شود. پنیر نیز به علت داشتن مقادیر کافی کلسیم و فسفر در تقویت حافظه اثر قابل توجهی دارد.
تأثیر داروها بر تمرکز دانش آموز:
1-برخی داروها باعث خواب آلودگی می شوند مانند اغلب داروهای اعصاب و روان و برخی از داروهای ضد سرماخوردگی و اکثر آنتی هیستامین ها، حتی الامکان این داروها را باید شب مصرف کرد، همچنین باید دارویی انتخاب شود که این عارضه را نداشته یا کمتر باعث خواب آلودگی شود در غیر اینصورت دانش آموز موقع مطالعه یا سر کلاس دچار خواب آلودگی شده و میزان یادگیری او کاهش می یابد یا اینکه ممکن است سر جلسه امتحان به خواب رفته و یا مطالب را به یاد نیاورد در چنین مواردی باید معلم را مطلع کرد.
2-برخی داروها باعث تهییج و تحریک فرد می شوند لذا باید در صورت امکان آخرین دوز قبل از ساعت 6 بعد از ظهر مصرف شود تا با خواب او تداخل نداشته باشد.
بعنوان مثال برخی داروها در کودکانی استفاده می شوند که مشکل تمرکز دارند. این داروها باعث تحریک سیستم عصبی می شوند لذا نباید قبل از خواب استفاده شوند.
3-گاهی فرد بعلت مصرف برخی داروها دچار سرگیجه می شود که می تواند تمرکز دانش آموز در کلاس درس یا جلسه امتحان را بهم زند.
4-گاهی مصرف داروها باعث اختلال گوارشی(تهوع، استفراغ، دل پیچه، اسهال) می شوند مانند برخی از آنتی بیوتیک ها، این داروها باید بعد از غذا و یا با آب زیاد مصرف شوند تا عوارض کمتری ایجاد کرده و بازده دانش آموز را کاهش ندهند.
5- برخی داروها مانند کورتونها ممکن است در برخی افراد ایجاد افسردگی یا سایر اختلالات روانی نمایند، اگر عارضه در حدی باشد که تمرکز فرد را بهم بزند باید در صورت امکان با نظر پزشک دارو قطع یا با داروی کم عارضه تری جایگزین شود.
6- برخی داروها بعلت داشتن عوارض آنتی کلی نرژیک سبب اختلال در حافظه، عدم تطابق در دید و احساس گرما می شوند لذا برای اینکه بازده مطالعاتی دانش آموز پائین نیاید و سلامت وی نیز به خطر نیافتد باید مایعات زیادی مصرف کرده و در ساعات گرم روز کمتر از منزل خارج شود.
7- برخی داروها ممکن است سبب اختلال بینائی یا شنوائی شوند که می تواند یادگیری دانش آموز را تحت الشعاع قرار داده و یا در آزمونهای درسی موفق نشود بعنوان مثال برخی داروهای ضد روماتیسم چنین عوارضی ایجاد می کنند که در این موارد توصیه می شود دانش آموز تحت معاینات منظم چشم و گوش قرار گیرد.
8-برخی داروها سبب بی قراری می شوند مانند تعدادی از داروهای اعصاب و روان برخی داروهای ضد سرماخوردگی.
9-در صورت مصرف انسولین، کودک ممکن است دچار افت قند خون شود لذا مصرف منظم دارو، وعده های غذایی و نیم چاشت ها ضروری است.
در صورت هر گونه فعالیت ورزشی، داشتن امتحان، مبتلا شدن به عفونت یا کاندید عمل جراحی شدن که همگی استرس به حساب می آیند ممکن است نیاز به انسولین تغییر کند لذا بایذ قبلاً از دکتر داروساز و پزشک خود اطلاعات کافی کسب نماید و مارت مصرف انسولین، تعدادی شیرینی یا نبات و یا بیسکوئیت شیرین همراه خود داشته باشد.
حمید رضا ترکمندی
