تیک، یکی از شایع ترین مشکلات روانی است که به گفته کارشناسان دلایل شیوع آن چندان مشخص نیست، ولی تخمین زده می شود بین ۵ تا ۲۵ درصد کودکان در سنین مدرسه نیز نوعی از اختلال تیک را تجربه می کنند.
تیک حرکات سریع، ناگهانی، غیر ارادی و اغلب تکراری و بدون هدف گروهی از ماهیچه‌هاست.
این حرکات در همه‌ی نقاط بدن دیده می‌شود اما اغلب در ماهیچه‌های صورت و گردن بروز می‌کند و تیک‌ها غالباً در سنین بین 6 تا 14 سالگی دیده می‌شود اما در اشخاص بالغ نیز شایع است.
تیک‌ها را بر حسب اندامی که بروز می‌کند به انواع مختلفی تقسیم می‌کنند که تیک‌های مربوط به چهره مبتلایان به آن بیشتر از انواع دیگر هستند.
گاهی این حالت در یک طرف چهره و گاه هر دو طرف دیده می‌شوند و از این نوع تیک‌ها می‌توان بازی با موها، چین پیشانی، شکلک، به هم زدن پلک، چشمک زدن و … را نام برد. بعضی‌ها مکیدن انگشت و جویدن ناخن را نیز جزو حرکات تیک می‌دانند.
تقسیم‌بندی دیگری نیز انجام شده است و بر حسب اینکه حرکات ساده و اتفاقی یا پیچیده‌تر و با هدف باشد را به دو دسته‌ی بزرگ تیک‌های زودگذر و تیک‌های ثابت تقسیم می‌کند.
تیک‌های زودگذر، واکنش‌هایی هستند که کودک در برابر فشارهای روانی محیطی از خود بروز می‌دهد و هنگامی که فشار روانی از میان رفت آنها نیز ناپدید می‌شود.
تیک‌های ثابت، حرکات دوام داری هستند که گاهی اوقات به بزرگسالی هم منتقل می‌شوند و اینها نشانه‌ی حالت اضطرابی مزمن کودک هستند.
تیک‌ها اغلب به‌صورت غیرآشکاری آغاز می‌شوند و زمان شروع آنها را به راحتی نمی‌توان تعیین کرد. تیک‌ها گاهی پس از بروز به طور دائمی ادامه دارند و زمانی برای چند وقت به طور کامل از میان می‌روند، شدت آنها نیز گاهی کاهش می‌یابد و زمانی شدیدتر می‌شود و گاهی حرکات بی‌اهمیت به‌صورت بیماری نوبروز تغییر شکل می‌دهد و زندگی اجتماعی فرد را به مخاطره می‌اندازد.
در رابطه با خصوصیات مشترک این گروه‌ها می توان به نکات زیر اشاره کرد:
: بی‌تفاوتی عاطفی، سیر قهقرایی و عقب‌ماندگی عاطفی، تمایلات دیگر آواری که به صورتی سرکوب شده‌اند، از نظر شخصیتی نیز خصوصیاتی از قبیل بی‌قراری، ناآرامی، کمرویی، حساسیت بیش از حد، لج‌بازی، لوس‌بازی و در بعضی نیز تحریک‌پذیری و خستگی بیش از موقع از خصوصیات مشترک این افراد است.
علت بروز تیک‌ها در افراد مختلف :
نظریه‌های متفاوتی درباره‌ی علت و ظهور تیک‌ها بیان شده است که دیدگاه روانکاوان، تثبیت لیبیدو روی اعضاء واحد، علل ژنتیکی، علل اکتسابی، علل روانی و علل عضوی از جمله این عوامل است.
درمان تیک‌ها :
بسیاری از تیک‌های کودکی در طول زندگی او تا پایان دوران سوم کودکی هم‌زمان با رشد فرد بدون درمان بهبود حاصل می‌کنند.
اگر تیک‌ها ادامه داشته باشد، معمولاً درمان آن دشوار است، چون هر اندازه توجه و دقت فرد را به این حرکات معطوف کنیم احتمال برطرف کردن آن کمتر است و اخطار و تنبیه والدین وضعیت را آشفته‌تر می‌کند.
با اشاره به اینکه در درمان تیک‌های ناشی از علل روانی باید در فکر اصلاح رابطه با والدین بود، ترس از والدین را در کودک باید از میان برد و سایر ناسازگاری‌های کودک در ارتباط با دیگران را برطرف کرد و وضع تحصیلی او را درخور استعدادش ترتیب داد.
چون تیک با مسائل شخصیتی بیمار توأم است باید در درمان، شخصیت را در جهت انطباق بهتر و کامل‌تر سوق داد و مسائل و دشواری‌های او را برطرف کرده در غیر این صورت امکان بازگشت مجدد اختلال تیک وجود دارد.
در مواردی که علت عضوی است باید به درمان نقائص عضوی پرداخت و اگر محرکان اولیه ی تیک علائمی از قبیل ورم ملتحمه‌ی چشم داشته باشند اگر کمی نور در اتاق باشد باید در رفع آنها کوشید.
آنچه بیشتر از همه در درمان تیک تأثیر دارد، استراحت، آرامش، عدم سرزنش و تحقیر و احتراز از تمسخر است.
منبع ایسنا
